AKÜ

Akü Nedir? Nasıl çalışır?

Akünün görevi öncelikle ilk anda çalışabilmesi için marş motoruna elektrik akımı vermek, araç motoru çalışmadığı zamanlarda kullanılacak alıcılara akım göndermek ve motor çalışırken elektrik sisteminde voltaj ve amperaj dengelemesi yapmak böylece yüksek devirlerde alternatörün üreteceği voltaj bazen fazla yükselebileceğinden alıcıların zarar görmesini engellemektir. Bu durumda akü alternatörün oluşturduğu akımın bir kısmını üzerine alarak aşırı voltajın yükselmesini önler. Benzinli motorlarda kullanılan 12 voltluk akü, birbirine seri olarak bağlanmış altı adet 2 Voltluk hücreden meydana gelmiştir. Genellikle her eleman içerisinde, yine birbirlerine seri olarak bağlanmış 5 adet pozitif, 6 adet negatif yüklü plak vardır. Bu plaklar, kurşun-antimon alaşımlı ızgaraların üzerine, aktif maddelerin sıvanarak fırınlanmasından oluşur. Pozitif plaklar aktif madde olarak, kurşundioksit içerir. Negatif plaklar aktif madde olarak, saf kurşun içerir. Plakların arasına, kısa devreyi önlemek için plakları izole eden separatörler/ayırıcılar yerleştirilir. Ayırıcılar, plaklar arasındaki kimyasal tepkimeyi engellemeyecek şekilde çok küçük gözenekleri bulunan maddelerden yapılır. Akünün içine sülfürik asitle saf su karışımı olan elektrolit konulur. Elemanlar arası seri olarak kurşun köprülerle bağlanmıştır..

Akü çeşitleri nelerdir?


Aküler, kurşun-asit, nikel-kadmiyum, nikel-demir gibi kullanılan metal cinslerine göre çeşitlere ayrılır. Günümüzde en yaygın kullanılan akü tipi kurşun-asit akümülatörleridir. Bu aküler de temel olarak kuru ve sulu diye ikiye ayrılır. Sulu akülerin en fazla kullanılan çeşitleri Starter veya SLI (Başlatma, ışıklandırma ve ateşleme fonksiyonlarının İngilizce baş harfleri ile ifade edilmiş hali) olarak da tabir ettiğimiz klasik tipteki oto aküleridir. Oto aküleri de kendi içinde tam kapalı veya buşonları açılabilen diye ikiye ayrılır. Bu iki tip akünün de içyapısı aynıdır. Yani her ikisi de klasik tipte kurşun-asit akülerdir. Kapalı akülerin farkı, buşonların açılamamasıdır. Bu akülere su eklenemediği için voltaj düzenekleri iyi olan araçlara takılması daha uygundur. Bundan başka iç yapısı ve kullanım alanları farklı olsa da Stasyoner (Sabit tesis) ve Traksyoner (Forklift) aküleri de sulu ürünler kapsamına girer. Kuru yani VRLA akülerin iç yapıları ve teknolojileri farklıdır. VRLA tanımının Türkçe karşılığı sübap ayarlı kurşun asit akü demektir. Bu aküler de iç yapılarına göre ikiye ayrılır. AGM (elektroliti separatörlere emdirilmiş) ve jelli VRLA aküleri. Bu akülerin temel özelliği asit taşması veya sızdırması olmamasıdır. Gaz çıkışı minimumdur. Bu yüzden çok güvenlidir ve rafta bekleme ömürleri çok daha uzundur. Ayrıca sulu akülere kıyasla titreşime karşı daha dayanıklıdır. Sevkıyatı, taşınması sorunsuzdur. Kullanım alanları arasında sabit tesisler, UPSler, tekneler ve santraller vardır.